Mustafa Şahin-KANSER BELİRTİLERİ VE KORUNMA YOLLARI

KANSER BELİRTİLERİ VE KORUNMA YOLLARI


Uz. Dr. Mustafa ŞAHİN

Kanser nedir? Kanser, kısaca, vücut hücrelerinin frensiz bir şekilde çoğalmasıdır. Sözcük anlamı yengeç demektir. Kanser belirtileri: kanserlerin çok farklı belirtileri olabilir ki bunların bazıları şunlardır: 1-Bedenin herhangi bir bölgesinde (örneğin memede) doku kalınlaşması veya büyümesi olması. 2-Ben, siğil gibi cilt lezyonlarının üzerinde belirgin bir değişiklik görülmesi. 3-İyileşmeyen bir boğaz şikâyeti. 4-İyileşmeyen öksürük ve ses kısıklığı. 5-Barsak ya da mesane alışkanlıklarında ani değişiklikler. 6-Hazımsızlık ve yutkunma güçlüğü. 7-Açıklanamayan kilo değişiklikleri, ani zayıflama. 8-Beklenmedik kanamalar.
9-Normal olmayan akıntılar. 10-“ağrı” hissetmek kanser için bir koşul değildir. Ağrı, kanserin erken dönemlerinde bulunmayabilir. Kuşkusuz yukarıda sıralanan belirti ve bulguların bulunması kişide mutlaka kanser olduğu anlamına gelmemektedir. Ancak bu tür yakınmaları olan kişinin doktora başvurması ve bunları anlatması önemlidir. Teşhisi yalnızca bir doktorun koyabileceği unutulmamalıdır. Kanser, bir tümör hastalığıdır; kalp ve dolaşım bozukluklarından sonra öldürücü nitelikteki hastalıkların ikinci sırasında yer alır. Tümör hastalıklarının giderek yaygınlaşması, hastalığın ilk belirtilerini konusunda bilgilenmeyi gerektirir. Çünkü ancak ilk belirtilerin zamanında fark edilebilmesiyle gerekli ve etkili önlemler alınabilmektedir, tümörler selim ve habis olarak ikiye ayrılır zararsız, yani selim tümörler yapı ve sıralanışlarına göre ana dokuya çok benzerler. Gelişimleri yavaştır ve belirli bir büyüklüğü ulaştıklarında gelişimleri durur. Boynuzsu tabakaya benzer bir kapsül, selim tümörleri çevreler. Çevredeki sağlam dokular yanlara doğru itilirler, ama bundan başka bir değişme görülmez. Eğer çevre dokuları genişleyecek yer bulamazsa (mesala, kafatası içi) bu tümörler de öldürücü olabilirler. Yağ dokusu tümörleri (lipom), kas müköz zarından türeyip büyüyen oluşumlar (polip) ve damarlarda oluşan tümörler (anjiyom) selim tümörler sınıfına girerler. Habis tümörleri gelişmemiş hücreler oluştururlar ve hızla çevredeki sağlam dokulara doğru yayılırlar. Habis tümörler şu vasıfları gösterirler: – durmadan gelişir. Komşu dokulara yayılır. — çevre dokuları etkiler. Yavru tümörler oluşturur. Lenf ve kan damarları yoluyla ikincil odaklar (sıçrama ya da metastaz)yaparlar. Buralarda da büyümelerini sürdürürler. Habis tümörler yayılarak hayati önem taşıyan vücut işlevlerinin önlenmesine ve önemli organların yıkımına yol açarak ölüme neden olurlar. Epitelyum dokuda oluşan habis tümörler kanser adını alırlar. Kanserin oluşum sebepleri: bu konuda söylenenlerin çoğunluğu yalnızca ihtimallerdir. Ancak bazı kanser cinslerinin, özellikle meslekle ilgili kanserlerin oluşum nedenlerini saptamak olanaklıdır. Kesin olan tek şey, kanserin oluşumunda birçok etmenin rol oynadığıdır. Kanserin uyarıcı işaretleri: amerikan kanser derneği’ne göre eğer bu yedi uyarıcı işaretlerden birine sahipseniz, hemen doktorunuza danışın. A-Büyük abdeste veya küçük abdeste çıkma alışkanlıklannda değişiklik. B-İyileşmeyen yaralar. C- Alışılmasın dışında kanama ve akıntılar. Ç- Göğüste veya vücudun herhangi bir başka yerinde sertleşme veya kitle. D- Hazımsızlık veya yutma güçlüğü. E Herhangi bir siğil veya bende belirgin bir değişme. F- Rahatsız edici öksürük veya ses kısıklığı. Kansere sebep olabilecek çevre etkileri üç grupta toplanabilir 1. Kimyasal faktörler: Katran, pas, zift, mineral yağlar, anilin ve türevleri, parafin, benzol ve bileşikleri sayılabilir. Büyük şehirlerde görülen çok miktardaki akciğer kanserlerinde, sigara dumanı ile alınan tütün zifti veya içinde ziftli maddeler bulunan havanın solunması sebep olarak gösterilmektedir. Hava kirliliğinin mesul etkenleri asfaltlar, kömür dumanları, egzoz gazlarıdır. 2. Fiziksel faktörler: Görünmeyen ışınlar (röntgen ve radyum) sayılabilir. 3. Mikroorganizmalar: Virüslerin kanser yapabileceği iddiası ispatlanmamıştır. Kanser belirtileri: kanamalar (tükürükte, balgamda, dışkıda, idrarda ve rahimde), organizma bozukluğu (yutma güçlüğü, kusma, ishal, idrar zoru ve deri üzerindeki benlerin gelişim göstermeleri), bazı organlardaki sert oluşumlardır. Bu belirtiler ortaya çıktığında hemen bir doktora başvurmalı ve gereken kontroller yapılmalıdır. Günümüzde kesin teşhis ve tedavi imkânları oldukça arttığından, erken tanınan birçok vak’a şifa bulabilmektedir. İnsanlarda en çok görülen kanser türleri; erkeklerde akciğer, mide ve barsak, kadınlarda meme ve rahim kanserleridir. Kanser her yaşta görülebilirse de en çok 40 yaşın üzerinde rastlanmaktadır. Kanser tedavisi: Habis tümörlerin ameliyatla çıkartılması ve ışınlama tedavisi bugün için uygulanan en geçerli metotlardır. Yemek borusu, mide, barsak, safra kesesi, böbrek bronşlar ve akciğer kanserlerinde ameliyat daha sık uygulanır. Buna karşılık deri, dudak, gırtlak, idrar yolları, penis, dişi üreme organlarında görülen kanserlerde ışınlama tedavisiyle müspet neticeler sağlanmaktadır. Ancak, tümörün yayılması halinde kanserli organın mutlaka ameliyatla çıkarılması gerekir. Kanserden korunma yolları: kanserden korunabilmek için, şüpheli durumlarda hiç çekinmeden doktora muayene olmak ve sağlıklı bir hayat sürdürmek gereklidir. Kanser ne kadar erken teşhis edilirse, kurtulma şansı da o kadar artar. * meslek kanserlerini önlemek için iş sağlığına dikkat etmek şarttır. * suni maddelerin katıldığı konserve yiyecekler kullanılmalıdır. * sigara içenlerde genellikle dudak, dil, gırtlak, yemek borusu ve mide kanseri görülebilmektedir. * alkol ve çok sıcak yiyecek-içecekler de devamlı alındıkları takdirde, mide kanserlerinin sebebi olabilmektedir. * aşırı beslenmeden kaçınmalıdır. Çünkü şişmanların kansere yakalanma ihtimalleri daha fazladır. * yiyecekler, yararlı maddelerine zarar verilmemesi için fazla ısıtılmamalıdır. * pişmiş yemeklerden önce çiğ sebze veya meyve yenmelidir. * beyaz ekmek yerine kepeklisi tercih edilmelidir. * hayvanî yağlar yerine nebati yağlar yeğlenmelidir. Ayrıca yoğurt, ayran ve soya esaslı besin maddelerine önem vermelidir. * açık hava, güneş, su ve hareketlilik metabolizmayı olumlu yönden etkiler. Sıcak su banyoları hayat fonksiyonlarını arttırıcı bir araçtır. * ölçülü yapılacak egzersiz kan dolaşımım, solunumu düzenler ve metabolizmayı canlandırır. * hormon salgısının düzenlenmesi için sessizlik ve istirahat şarttır. Şehir yaşantısının sebep olduğu kronik yorgunluklar en önemli problemlerden biridir. * sağlıklı hayat için yeterli ve düzenli uyku, gezi ve gerginliklerin giderilmesi önemlidir. * Müslüman ülkelerdeki kadınlarda rahim kanseri, diğer memleketlere göre daha az görülür. Bunun sebebi, Müslüman erkeklerin sünnetli oluşudur. Yine çocuğunu emzirmeyen kadınlarda meme kanseri, emzirenlere oranla çok daha fazla görülmektedir. * güneş ışığına aşırı ve devamlı maruz kalma da cilt kanserinin başlıca sebebidir. Kanser taraması – check-up yaş ilerledikçe kanser görülme oranı artar. Özellikle 40 yaş üzerindeki herkes yılda bir kere kanser açısından kontrolden geçmelidir. Kanser tarama çeşitleri aşağıdadır. özel kanser taraması – kadın muayene akciğer grafisi abdominal ültrasonografı meme ültrasonografisi tit (tam idrar tetkiki) cbc (tam kan tetkiki) cea (karsiyoembriyojenik antijen) ca 15–13 vaginal smear ca 125 mide görüm veya rektoskopi dışkıda gizli kan testi hbsag hcv özel kanser taraması – erkek muayene akciğer grafisi abdominal ültrasonografı cbc (tam kan tetkiki) tit (tam idrar tetkiki) cea (karsiyoembriyojenik antijen) psa (prostat spesifik antijen) pap (prostatik asit fosfataz) gastroskopi veya rektoskopi dışkıda gizli kan testi hbsag hcv sağlıklı günler. Gününüz gönlünüzce “sürsün.”saygı ve sevgilerimle.