ÇOCUKTA ÖZGÜVEN VE ANA BABAYA DÜŞEN GÖREVLER
Her anne-baba, çocuğunun özgüvenli olmasını ister, ama bazıları farkında olmadan ya da istemeden hatta “iyilik yapayım” derken özgüven zedeleyecek biçimde de davranabilir. Bu yazımda, çocuklara özgüven yerleştirmenin bazı temel ilkelerini özetleyeceğim: Bunların en başında da çocuğumuzu “koşulsuz” sevmek gelmektedir. Çocuklarımız,ne yaparlarsa,nasıl davranırlarsa davransınlar sevgimiz değişmez.Fakat acaba bunu onlarda bilebiliyor mu? yani nasıl ana-babaların “sınır koymak,” “cesaretlendirmek,” “dikkatle dinlemek,” “sınırlı riskler almasına izin vermek” gibi konularda da her zaman doğru davrandıklarını söyleyebilir miyiz? Doğal ki bu “oldukça zor!” bu nedenle, anne-babalara, çoğu psiko-pedagoglarca dile getirilen özgüven önerileri aşağıda özetlenmiştir: 1. Koşulsuz sevmek. mutlaka ana-babalar “bu ilkeye” uymalıdırlar. 2. Güvenmek: çocuğunuza güvenin. sorumluluk alıp başarı duygusunu yakalamasın sağlamaya çalışın. 3. Dikkatli dinlemek: çocuğunuzun anlattıklarını dikkatli ve kesintisiz dinleyebilmek için zaman ayırmalısınız. Ve onu “göz teması” kurarak dinleyiniz. 4. Sınırlar koymak: Bazı kurallar koymanız yaralı olacaktır. Asla uyarılarınızı yinelemekten kaçınmayınız. karalı ve açık bir şekilde, onu, uyarınız ve kendisinin “doğru davranacağına” güvendiğinizi hissettiriniz. 5. Sınırlı riskler almasını desteklemek: çocuğunuzun değişik yemekleri denemek, yeni bir arkadaş edinmek, bisiklete binmek gibi yeni deneyimlerde bulunmasını ve kazanmasını destekleyiniz. 6. Yanlışlara geçiş serbestliği: risk almaya başlayınca, doğallıkla, yanlışlar da eşlik edebilecektir. bunlar; onun, özgüveni için değerli yaşantılardır. Yanlışlarını bağışlamanız, çocuğunuzun kendi hataları ile daha kolay baş edebilmesini kolaylaştıracaktır. 7. Olumluyu yüceltmek: Her çocuk cesaret bekler. onun, çocuğunuzun, iyi başardığı eylemleri övmeniz ve bunu, onun, duyması yeterli olacaktır. 8. Kıyaslamalardan kaçınmak: “Neden kız kardeşin gibi uslu olamıyorsun?” “Neden ali gibi çalışmıyorsun?” “Bak, özge’nin zayıfı var mı?” gibi örnekler, çocuğunuzun başarısız olduğunu anımsatacak, utanç duyma, kıskanma gibi “olumsuz duygularla” kendi özdeğerlerini indirgemesine neden olacaktır. 9. Her şeyi kabullenmemek, seçici olmak: “Her şeyi” kolayca beğenmeyiniz. 10. Duygularınızı açık yaşayın: hislerinizi gösterin, kesinlikle gizlemeyiniz. Kızmak, kavga etmek, üzülmek, kaygılanmak, öfkelenmek vb her ailede olabilecek ruh halleridir ve normaldir. Sakinleştiğinizde ve neşeniz yerine geldiğinde çocuğunuz da bu ruh halini, aynen hissedecektir. Bu durumda; özgüveni, güçlendiren bir durumdur. 11. Empati: Çocuğunuzun, kendisini başkaları veya kardeşi ile kıyasladığı zaman, ona, yakınlık gösterin ve artılarını (olumlu yönlerini) övünüz. 12. Cesaret vermek: Cesaret vermek, ilerlemeyi takdir etmektir, sadece başarıyı değil! övgü ile cesaretlendirmek arasında fark vardır. Birincisi yapılan işi ödüllendirirken, öteki kişiyi ödüllendirir. Saygı ve sevgilerimle değerli okuyucularım.